استان همدان از مناطق مستعد كشت چغندرقند در كشور ميباشد كه در راستاي پاسخگويي به مسائل ملي و استاني در زمينههاي بهنژادي و بهزراعي چغندركاران اين بخش در سال 1355 تأسيس گرديد.
اين بخش در حال حاضر داراي دو نفر عضو هيأت علمي و يك نفر كارشناس محقق دارد. در برنامه سوم توسعه كشور، بخش تحقيقات چغندرقند 20 طرح تحقيقاتي اجرا نموده است. ارائه 10 گزارش نهايي، چاپ 4 مقاله تحقيقاتي در مجلات معتبر كشور و ارائه 21 مقاله در مجامع و كنفرانسهاي علمي كشور از جمله فعاليتهاي پژوهشي و انتشاراتي پژوهشگران اين بخش طي برنامه سوم به شمار ميآيد.
از دستاوردهاي شاخص تحقيقاتي بخش تحقيقات اصلاح و تهيه بذر چغندرقند همدان در برنامه سوم توسعه، دستيابي به منابع مقاوم به بيماري پوسيدگي ريشه چغندرقند، مشاركت در اصلاح و معرفي رقم مقاوم به بيماري ريزومانيا، مشاركت در معرفي دو رقم منوژرم كاملاً سازگار با مناطق چغندركاري استان به نامهاي رسول و شيرين ميباشد. معرفي تكنيكهاي جديد بهزراعي در تغذيه، كاشت، روشهاي نوين آبياري، استرس خشكي و موارد ديگر تحقيقاتي ازجمله دستاوردهاي تحقيقاتي اين بخش به ثبت رسيده است.
همچنين پيگيري در توسعه كشت منوژرم و افزايش چشمگير سطح زير كشت منوژرم در سالهاي اخير از فعاليتهاي مهم در عرصه توليد چغندرقند استان محسوب ميگردد.
با توجه به بازديدهاي رياست محترم مؤسسه تحقيقات اصلاح و تهيه بذر چغندرقند و كميته فني مؤسسه از بخش تحقيقات چغندرقند همدان برنامه آينده استان و بخش در برنامه چهارم توسعه ارتقاء موقعيت بخش تحقيقات چغندرقند همدان به واحد تخصصي ملي پوسيدگي برگ و ريشه و اصلاح ارقام مقاوم به بيماريهاي قارچي، همچنين مركزيت اجراي طرحهاي آبياري و توليد بذر بخصوص تكثير پايههاي بذري چغندرقند، در خواهد آمد.
- تاريخچه مركز:
مركز تحقيقات كشاورزي همدان واقع در كيلومتر 5 جاده همدان – تهران، در سال 1363 در قالب طرح جامع تحقيقات كشاورزي با ادغام اداره اصلاح بذر و نهال، اداره خاكشناسي و حاصلخيزي خاك و بنگاه توسعه چغندرقند فعاليتهاي تحقيقاتي خود را با سازماندهي سه بخش تحقيقاتي شامل: اصلاح و تهيه نهال و بذر، تحقيقات خاك و آب و بخش تحقيقات اصلاح و تهيه بذر چغندرقند آغاز نمود.
اين مركز در ادامه فعاليتهاي تحقيقاتي خود در دو ايستگاه تحقيقاتي اكباتان وتجرك، با مد نظر قرار دادن نيازها و اولويتهاي تحقيقاتي استان اقدام به تأسيس بخش تحقيقات آفات و بيماريهاي
گياهي (در سال 1365 )، بخش تحقيقات فني و مهندسي(در سال 1371) و واحد اقتصاد كشاورزي (در سال 1373) نمود. علاوه بر اين با پيگيري و حمايت مسئولين استان در جهت حل مسائل و مشكلات باغات گردو و افزايش كميت و كيفيت محصول توليدي اين گونه باغات، در سال 1373 ايستگاه تحقيقات گردو در شهرستان تويسركان تأسيس گرديد. همچنين با توجه به لزوم انجام طرحهاي بهزراعي و بهنژادي در زمينه محصول ذرت و ساير محصولات عمده منطقه اسدآباد با پيگيري و همكاري مسئولين، قسمتي از زمينهاي شركت سهاميزراعي سابق لك لك بدين منظور به مركز تحقيقات كشاورزي همدان واگذار گرديد.
مركز تحقيقات كشاورزي با دارا بودن 5 بخش و يك واحد تحقيقاتي در راستاي اولويتهاي تحقيقاتي استان در سال 1380 داراي 107 فقره طرح تحقيقاتي در دست اجراء ميباشد. جهت استفاده كاربردي از نتايج طرحهاي تحقيقاتي انجام يافته پس از پايان يافتن اجراي طرحهاي تحقيقاتي گزارش نهائي اين گونه طرحها توسط مجريان طرح تهيه و سپس با همكاري واحد ترويج استان، طرحهاي تحقيقاتي – ترويجي مربوطه جهت معرفي روشها يا ارقام مورد نظر به مروجين و كاربران تهيه گرديده و در مزارع و يا باغات كشاورزان و باغداران پيشرو به مرحله اجراء در ميآيد.
تحقيقات چغندرقند از سال 1355 در استان همدان آغاز گرديدهاست. در حال حاضر دو نفر عضو هيأت علمي و يك نفر كارشناس هر ساله چندين طرح تحقيقاتي را در دو گرايش بهزراعي و بهنژادي چغندرقند اجراء مينمايند.
عمدهترين فعاليت تحقيقاتي اين بخش در گرايش بهنژادي، اصلاح و معرفي ارقام پرمحصول چغندرقند با عيار بالا و سازگار با منطقه و ارزيابي مقاومت ارقام چغندرقند به بيماريهاي منطقه و بعضي از تحقيقات پايهاي مورد نياز در اين زمينهها است.
عمدهترين زمينههاي تحقيقات بهزراعي شامل تغذيه چغندرقند و مسائل مرتبط با آن، كاهش مصرف مصرف كود و سم در جهت كاهش آلودگي محيط زيست، به كارگيري روشها و فنون كاشت، داشت و برداشت و روند رشد محصول، آبياري و سيستمهاي آبياري ومسائل مرتبط با آن، تنشهاي محيطي مثل شوري و خشكي، ميباشد.
هدايت پاياننامههاي دانشجوئي، دورههاي كارآموزي، تدريس از ديگر فعاليتهاي اين بخش محسوب ميشود. در سال 1380 هفت فقره طرح تحقيقاتي، يك فقره طرح تحقيقي – ترويجي در اين بخش در دست اجراء ميباشد.
بخش تحقيقات چغندرقند اين مركز داراي يك آزمايشگاه و يك واحد كامل دستگاه پولپگيري از نمونههاي آزمايشات چغندرقند ميباشد. اين بخش علاوه بر فعاليتهاي تحقيقاتي واحد عيارسنجي و افت كارخانجات قند همدان و شازند نظارت دارد.
واحد تحقيقات اقتصاد كشاورزي:
اين واحد فعاليتهاي تحقيقاتي خود را از سال 1373 آغاز نموده است. از نظر تشكيلاتي در حوزه ميريت مركز تحقيقات كشاورزي قرار داشته و هماكنون با در اختيار داشتن دو نفر محقق رشته اقتصاد كشاورزي طرحهاي تحقيقاتي اجراء مينمايد. اين واحد تاكنون 9 فقره طرح تحقيقاتي پايانيافته داردكه در زمينههاي بازاريابي و صادرات سير، تعاونيهاي روستائي، اقتصاد مقياس و اندازه واحد كشاورزي، تخصيص منابع توليد، كارآئي فني و مزيت نسبي محصولات كشاورزي به انجام رسيدهاست. در حال حاضر نيز تعداد 9 فقره طرح تحقيقاتي در دست اجراء دارد. از پروژههاي كاربردي استاني نيز دو فقره پروژه در زمينه بحران آب و سيستمهاي آبياري اجراء نمودهاست و دو فقره جديد نيز در سال 1380 به تصويب رسيدهاست.
از جمله فعاليتهاي جنبي اين واحد ميتوان به مشاركت فعال در طرحهاي تحقيقي- ترويجي، حضور در جلسات كميته فني، شوراي تات و ترويج اشاره نمود.